Gayenah Balesi ve Aram Haçaturyan

Bugün size Ermeni asıllı Sovyet bestecisi Aram Haçaturyan ve ünlü eseri Gayenah'dan bahsedeceğim. 1903 yılında Gürcistan'ın başşehri Tifliste fakir bir Ermeni ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Haçaturyan, gençlik döneminde tek kelime Rusça bilmemesine karşın Moskova'ya gitmiş, burada aldığı eğitim ve yeteneği sayesinde üç büyük Sovyet bestecisi arasına girmiştir. Diğer ünü besteciler ise Şostakoviç ve Prokofiyef'tir.

20.yüzyılın önemli bestecilerinden birisi sayılan Aram Haçaturyan, hayranı olduğu Fransız bestecisi Maurice Ravel'den çok etkilenmiştir. Ama Haçaturyan'ın asıl büyüklüğü, doğduğu, büyüdüğü topraklarda yaşayan halkların ezgilerini müziğine yansıtmasında dır. Onun eserleri Ermeni, Azeri, Türk ve Kürt motifleri ile süslüdür. Bu yönü ile klasik batı müziği dünyasında büyük ün kazanmıştır. Kafkas halklarının ezgilerini klasik müzik formlarıyla yansıtan eserlerinin bir kısmı, konser salonlarının vazgeçilmezleri arasına girmiştir.

Haçaturyan, besteciliği yanında gerçek bir vatanseverdi. İçinde yaşadığı toplumu ve değerlerini eserlerine yansıtmaya çalışmıştı. Bu anlamda 1942 yılında bestelediği Gayenah Balesi çok ünlüdür. İlginç bir konusu olan bu eser, özellikle Kafkas halklarının müziklerini barındırması ile dikkati çekmekte ve tüm dünyada sevilerek dinlenilmektedir. Şimdi bu eserden bazı bölümleri sizlere dinletmek istiyorum.

Dünyada çok tanınan ve sürekli çalınan eserlerin başında gelen "Kılıç Dansı"'nı dinlediğiniz zaman hemen hatırlayacaksınız. Davetlilerin gelmesi ile birlikte düzenlenen büyük şölende yapılan danslardan birisidir Kılıç dansı. Bale bu şölenin ardından mutlu sonla biter. Hadi size kılıç dansını dinleteyim. Lütfen tıklayınız

Gayaneh balesinde Kürt kızı Ayşe'nin Dansı da çok ünlüdür. Dinlediğiniz zaman Anadolu motiflerini de bulacaksınız bu bölümde. Kafkasya ve Anadolu bitişik iki bölge. Sınırlar ile ayrılsa da halkları birleştiren ezgilerdir, müziktir, sanattır. Ayşe'nin dansını dinlemek için lütfen tıklayınız

Şimdi Gayenah'a biraz ara verelim ve ünlü sanatçı Yavuz Bingöl'ün sesinden bir türkü dinleyelim. Hepinizin çok iyi bildiği bu türkünün ezgileri de dinleyenleri Ayşe'nin Dansındaki gibi derin bir duygulanım içine sokmakta ve hüzünlendirmektedir. Tıklayınız...

Hadi gelelim daha değişik bir dansa. Bale'deki bu bölüm de çok ünlüdür. Genç Kızların Dansı. Dinlemek için tıklayınız

Daha bunlar gibi 13 ayrı ve güzel dans var Gayenah Balesinde. Halkların kardeşliğini müziğinde çok güzel yansıtan Aram Haçaturyan'ı burada saygıyla anıyorum. Bu yazıyı ünlü bestecinin, Büyük Rus Şairi Lermontov'un ünlü eseri "Masquerade" için bestelediği dans müziği ile bitirmek istiyorum. Dinlemek için tıklayınız...

Kaynaklar:

1. http://arbatsokagi.blogspot.com.tr/2012/07/gayaneh-ayse-hacaturyan.html
2. Müziği Okumak. İrkin Aktüze. Cilt-3, Pan yayıncılık. 2007